/ Bielitz-Biala / z 1723 roku

**

AUGUSTUS II DEI GRATIA REX POLONIAE

 Magnus  Dux Lithvaniae, Russiae, Prussiae, Masoviae, Samogitiae, Kyoviae, Vołhyniae,Podoliae,

Podlachiae, Livoniae, Smo­lensciae, Severiae Czernichoviae(que): Nec non Haereditarius Dux Saxoniae et Princeps Elector.

Significamus praesentibus Literis Nostris quorum interest universis et singulis. Quia Nos intuitu  Meritorum M(agni)f(i)ci Jacobi Sigismundi in Rybno Rybiński Palatini Culmen(sis) Generalis Artilleriae R(e)gni Kovalevien(sis), Wislicensis,

Lipinen(sis), Lipnicensis etc. Capitanei, Nobis et Reipublicae praestan  dorum, tum utilitatis publicae rationem habentes, ut devastata tempere Belli per varias Calamitates loca in R(e)gno Nostro per Novas Locationes et Erectiones, majora  

ventuum Rei­publicae adferant Subsidia et incrementa; Ad Supplicationem ipsius inclinati, faciendum esse duximus, ut ipsi Villam Biała Nuncupatam, ad Capitaneatum Nostrum Lipnicensem pertinentem in Palatinatu veró Cracoviensi et Ducatu

Osviecimen(si) et Zatorien(si) consistentem, possessionis adpraesens ejusdem M(agni)f(i)ci Ry­biński Palatini Culmen(sis) in Oppidum Cognomento Biała mutare , erigere et aedificare permitteremus et concederemus; Jusque Teuthonicum, quod

Magdeburgense nuncupatur, atque alias omnes praerogativas , Libertates immunitatesque Eidem Oppido Biała clementer da  remus, prout quidem damus, permittimus et concedimus praesentibus Literis Nostris. Porro cum amplissimi sub Sole

firmentur Justitia Principatiis, eadem et exi gua Oppida in Populosas crescant Civitates, praedicto Oppido Biała Jus Civile Culmense videlicet Magdeburgense donamus et Concedimus, Eximentes unumquemque Oppidanoru(m)  ab Jurisdictione

omnium Regni Subselliorum, ita ut Nullus Civium tam in Personalibus  injurys, quam Causis fundi respondere teneatur, nisi Coram Magistratu Oppidi Sui  et Advocato, Salva in Civilibus ad M(agni)f(i)cum Capitaneum praesentem Lipnicensem 

tanquam Jntermedium Judicem, sub Cujus Jurisdictione Oppidum hoc manebit Ap|pellatione. Eidem Magistratui Oppidi Biała in omnibus tam Civilibus quam Criminalibus Causis, ut pote Homieidij, Adulterij, furti, Vulnerum, Mutilatlonis Mem

 brorum, Jncendij, Veneficij et quorumvis Maleficiorum et Excessuum facultatem Concedimus judicandi, in Noxios animadvertendi, Excessus pro qualitate delieti et   Criminum puniendi, Cacteraque, bonum Concernentia Ordinem exeguendi. Qui

qui dem Oppidani Octo Singulis Annis Electos é medio sui, M(agni)f(i)co moderno Capitaneo Lipniccnsi pro Festo Sancti Casimiri praesentare tenebuntur. Ex quibus unum Proconsulem. Quinque Cunsules, dictus M(agnificus) Capitaneus

Lipnicensis nominabit. Advocatum  autem designandum pro eodem Festo, penes eundem Magnificum Capitaneum faculta  tem relinquimus; Cui liberum quoque erit circa distributionem Arearum, Priyilcsia. vigillatim impertiri, publicum

 perpetuumque Jnsigne, quo Magistratus Oppidi illius, in signandis Literis Actionibusque omnibus utetur . erit, ut infra depictum cerilitur. Collegia: Mercatorum . Contubernia Artiiicum, Con-fraternltatesq(ue) quasvis  Magistratui liberum

instituere, instituta veró in omnibus pracrogativis. Libertatibus, Collegys, Societatibus, Contubernys, quarumcunque R(e)gni Civitatum aequalia fore volumus. Propter faciliorem au­tem Victus parandi Commoditatem, Nundinas Octo Vicibus

 quolibet Anno, in eodem Oppido; Septimanalia qunque sen vulgo Targi, qua libet etiam Hebdomada, Singulis Diebus Sabbathi agen(da) et celebran(da), Sine tamen  praejudicio aliorum Oppidorum Circumcirca existentium, perpetuo et in aevum

instituimus et Concedimus. Pro quibus Nundinis et Septimanalibus Foris, omnibus Hominibus, cujuscunque Status et Conditionis ad hocce Oppidum liberé venire, in ysq(ue)   emere, vendere, res pro rebus, Merces pro Mercibus permutare, et alia

quaevis Negotia licita et honesta exercere in omni libertate et Securitate; nisi tales sint, quos jura publica et Leges fovere non permittant. et quibus proborum hominum Consortia et Commercia sunt deneganda, permittimus et Concedimus. Quó

autem celerius faciliusvé  Artifices caeterique homines ad idem Oppidum Biała Convocari possint, plenam  et omnimodam in eodem Oppido omnibus, quicunque Voluerit, damus potestatem  domos, hortos, pomaria, balnea, Macella, Stabula aliaq(ue)

Aedificia, tam publica q(ua)m privata, Consveta et Necessaria extruendi, jurę haereditt(ario) tenendi, habendi et possidendi, Vendendi, Commutandi ac pro bono placito alienandi. Propinationem veró Cremati, Cerevisiae ac omnis liquoris

cujuscunque generis pro Commodo et majori Emolumento tantumM(agni)f(i)co Capitaneo Lipnicensi concedimus et reservamus, Ex Domi  bus veró, quae isthinc aedificabuntur, Jncolae Singulis Annis Moderno M(agni)f(i)co Palatino Culmensi et

Capitaneo Lipnicensi pro tempore existenti, Census juxta pactionem cum ipsis factam solvere tenebuntur. 0mnes veró venientes pro tali Jncolatu  et Commorantes, ah omnibus Reipublicae quocunq(ue) Nomine Vocitatis et Vocandis

Contributionibus in Anteactis Comitys et modernis vel in posterum laudan  dis, tum in quibuscunque Nundinis et Foralibus exigi solitis, atque a. Militaribus Stativis et Stationibus et quibuscun(ue) alys , in quantum Lex publica Bona Terrestria

obligabit, liberamus et immunes facimus ad decursum duorum  Annurum á publicatione praesentis Privilegy Nostri computan(do). Jta ta  men ut post expiratum hocce Spatium et extenuationem ejusdem Libertatis, praefati Jncolae Oppidi

Suprascripti omnes publicas Contributiones   et alia, ad quae Caeteroru(m) Oppidoru(in) Terrestriu(m) Cives  et Oppidani de Legum pracscripto obligantur, ferre tenebuntur et sunt adstricti. Quod omnibus et singulis quorum interest, praesertim

veró Magistratilius Nostris Terrestribus, Castrenslbus ałysq(ue) quibusvis, tum et universis Regnicolis cujus  cunque Dignitatis, praeminentiae et Conditionis fuerint, Notum esse Volumus et mandamus, ut post publicationem hujus Privilegy Nostri

( quod  omnes Magistratus in Acta sua suscipere, ad Vocem Ministerialis publicari facere tenebuntur ) Suprafatam Mutationem praedictae Villae , Nullo  modo impediant, imó Jncolas ejusdem Oppidi Oppidanos et Jncolas circa  omnes libertates et

 praerogativas, adinstar aliorum Oppidorum Regni Nostri, inviolabiliter conservent et hoc Privilegium Nostrum, in reali executione perpetuis temporibus teneant st conservenft, pro Gratia Nostra et sub paena Mille Hungaricalium in Casum

Contraventionis, toties quoties Contraventum fucrit per quemcunque delinquentem, succummenda, pro Fisco Nostro et Necessi   tate ejusdem Oppidi per Medium exigenda. Juribus Nostris Regalibus,  Reipublicae Ecclesiaeq(ue) Sacrae Catholicae

 Romanae Salvis per omnia manenti  bus. Jn quorum fidem praesentes Manu Nostra subscriptas Sigillo Regni Communiri jussimus. Datum Varsaviae Die IX. Mensis January Anno Domini MDCCXXJJJ. Regni veró Nostri XXVJ. Anno.

 Augustus Rex.                                             Locus Sigilli Majoris Cancellariae Regni appensi. Privilegium

                                                                                                                                                                                                              Muiationis et Novae Erectionis  Oppidi Cognomento  Biała de Villa

                                                                                                                                                                                                              itidem dicta Biała ad Capitaneatum Lipnicensem pertinente,

                                                                                                                                                                                                             in Palatinatu Cracovien(si) et Ducatu Osvecimen(si) et Zatoriensi, consistente, M(agni)f(i)co   

Rybiński Palatino Culmensi G(e)n(er)ali Artilleriae Regni, Kovaleviensi, Vislicensi, Lipinensi, Lipnicensi etc.

                                                                                                                                                                                                              M(ajesta)tis Biała, quo Magistra tus illius, in signandis Actionibus ulitur, depictum.”

                                                                                                                                                                                                              Capitaneo datur. Michael Mauritius Suski Venator Terrae

                                                                                                                                                                                                               Łomzenš S-ae R-ae M-tis Secretarius. Sigillum Oppidi S-ae R-ae

August Wtóry z Bożej Łaski Król Polski,

Wielki książę na Litwie, Rusi, Prusiech. Mazowszu, Żmójdzi, Kijowie, Wołyniu, Podolu,

Podlasiu, Łotwie, Smoleńsku, Siewierzu i Czernichowie a dziedziczny książę saski i Elektor

Sygnalizujemy niniejszym listem Naszym wszem w ogóle i każde­mu w szczególności, do kogo to należy:, iż bacząc na zasługi Wielmożnego Jakuba Zygmunta na Rybnie Rybińskiego Wojewody Chełmińskiego,

Generała artyleryi koronnej. a Kowalewskiego, wiślickiego, lipińskiego lipnickiego itd. starosty względem Nas i Rzeczypospolitej położone, a przy tym na korzyści pospólne wzgląd mając,

aby opustoszałe podczas wojny z powodu różnych klęsk osady w królestwie Naszemu na nowo zakładając i dźwi­gając, przeto skarb Rzeczypospolitej zasilić i dochody pomnożyć, przychyliwszy się do prośby jego,

 słuszna być sadziliśmy, aby mu wieś Biała zwaną, która do starostwa lipnickiego należąc w województwie krakowskim a księstwach oświęcimskim i zatorskim leży

 i obecnie w posiadaniu tegoż Wielmożnego Rybińskiego Wojewody chełmińskiego zostaje, na miasteczko nazwiskiem Biała przeistoczyć, założyć i zbudować pozwolić, prawo też teutońskie także magdeburskim zwane tudzież wszy­stkie inne przewagi, wolności i swobody temuż miastecz­ku Białej

miłościwie nadać, jakoż mu litemu przy­zwolenie i moc dajemy niniejszym listem Naszym; a gdy najobszerniejsze nawet na kuli ziemskiej państwa spra­wiedliwością tylko utrwalają, się, i sprawiedliwością-li małe

 miasteczka w ludne wzrastają miasta, nadajemy i udzielamy, przeto przyrzeczonemu miasteczku Białej miej­skie prawo chełmińskie, czyli magdeburskie, uwalniając każdego z mieszczan od sądownictwa wszystkich

sądów ko­ronnych, tak, iż każdy mieszczanin czy to w sprawie o krzy­wdy osobowe czy w sporach o posiadłość tylko przed urzę­dem miasteczka swego i wójtem odpowiadać będzie winien, z zastrzeżeniem w rzeczach

miasta się tyczących do teraź­niejszego Wielmożnego Starosty lipnickiego, jako pośredni­czącego sędzi, pod którego zwierzchnictwem miasteczko to pozostanie, apella cyi, czyli odwoływania się a urzędowi miasteczka

Białej w sprawach tak poto­cznych jaku i zbrodniczych, jako: o zabójstwo, cudzołóstwo, kradzież, rany, kalectwo, podpał, otrucie i jakiekolwiek zbrodnie i przestępstwa dajemy moc sadzenia, karygodności

rozpoznawania przestępstw według wielkości występku i zbrodni karania i wykonywania wszystkiego, co do dobre­go należy porządku. Którzy-to mieszczanie roku każdego po ośmiu z pomiędzy siebie wybranych, na

św. Kazimierza przedstawić będą winni, z których jednego burmistrzem a pięciu radźcami [rajcami] rzeczony Wielmożny Starosta lipnicki zamianuje, władzę zaś do wyznaczania i ustanawiania na tym samym dniu wójta, przy  

tym, że Wielmożnym Staroście zostawiamy, któremu tez wolno będzie przy rozdzielaniu ziemi pod budynki przywileje pod pieczęcią rozdawać - herb pospólny i ustawiczny, którego Urząd tegoż miaste­czka przy.

pieczętowaniu pism przesyłkowych i wszystkich aktów urzędowych używać ma, będzie taki jaki niżej w malowidle wyobrażony widzieć się daje- Urzędowi miejskiemu zaś wolno będzie stowarzyszenia kupieckie,

ce­chy rzemieślnicze i bractwa wszelkie ustanawiać, które to przepisy we wszystkich uszczególnieniach i swobodach z stowarzyszeniami, towarzystwami i cechami których kol wiek miast koronnych porównane mieć

chcemy. Dla snadniejszej łatwości, w nabywaniu żywiołów, jarmarki ośm razy do roku w tymże miasteczku, targi zaś co tydzień w sobotę bez ujmy jednak innych miast okolicznych zaprowadzić i odbywać się mające

po wiek wieki ustanawiamy i nadajemy , na które wszystkim ludziom bez różnicy, stanu i powołania w tymże miasteczku dowolnie schodzić się, pod­czas nich kupować, przedawać, rzeczy za rzeczy, towar za towar

zamieniać, tudzież inne wszelkie dozwolone i uczciwe czynności handlowe, przedsiębrać z zupełna wol­nością i bezpieczeństwem, pozwalamy i moc dajemy chybaby do liczby tych należeli, których prawa pospólne i

ustawy ochraniać nie dozwalają i którym obcowania i sto­sunków handlowych z cnotliwymi ludźmi zabraniać wypa­da. Aby zaś rzemieślnicy i inni ludzie, co rychlej i ile. być może najłatwiej do tegoż miasteczka Białej

ścią­gnąć się mogli, dajemy zupełna i wszelka moc wszystkim w tym-to miasteczku osiąść chcącym, domostwa, ogrody, łaźnie, jatki, zajazdy i inne zwykle i potrzebne budynki na, własność pospólną lub prywatna

zakładać i budować, pra­wem dziedzictwa dzierżyć, mieć i posiadać, sprzedać, zamienić lub według upodobania, na kogo innego przelać. Wy­szynk jednak gorzałki i piwa, jako też wszystkich napitków jakiegokolwiek

rodzaju wyłącznie Wielmożnemu Staroście lipnickiemu na dochód i korzyść większa nadajemy i zastrzegamy. Z domostw zaś, które odtąd tamże wybudują się, mieszkańcy teraźniejszemu Wojewodzie chełmińskiemu i

na przyszłość będącemu staroście lipnickiemu czynsz roczny według ugody z nimi zawartej opłacać bę­dą winni. Wszystkich osiedlców i przebywających zaś od wszystkich jakakolwiek nazwa oznaczonych lub

oznaczyć się mających, na odbytych sejmach już uchwalonych, lub na teraźniejszych i przyszłych dopiero uchwalić się mogących danin skarbowych, tudzież innych podczas jarmarków i targów zwykle wybieranych  

opłat, niemniej od leż i kwa­terunków wojskowych i wszelkich innych powinności, o ile ustawy Rzeczypospolitej posiadłości ziemskie niemi obłożą, do dwu lat, od obwieszczenia niniejszego przywileju Na­szego licząc,

zwalniamy i wyjmujemy w ten jednak spo­sób , iż  po upływie czasu tego i po skończeniu, tejże Lgoty=[wolnizny] , przerzeczeni mieszkańcy wyż wyrażonego miasteczka wszystkie publiczne daniny i inne powinności,

do których wyrok prawa mieszczan reszty miast i miasteczek ziemskich zobowiąże, ponosić i płacić będą winni. Co wszem w ogóle i w szczególności, kogo to się tyczy, osobliwie zaś ziemskim, grodzkim i innym

urzędom Naszym, jako też wszystkim w ogólności i szczegółowo mieszkańcom koronnym, jakiegokolwiek dostojeństwa, zaszczytu i stanu, do wiadomości podawamy i rozkazujemy , aby po ogłosze­niu tego

przywileju Naszego (który wszystkie urzędy w akta wpisać, i przez woźnych do powszechnej wiadomości podać winni) przerzeczonej zamianie wyż wyrażonej wsi żadna miara przeszkód nie czynili, owszem osiadłych

w tym że miasteczku mieszczan i mieszkańców przy wszystkich wolnościach i przywilejach równie jak inne królestwa Nasze­go miasteczka nienaruszenie zachowali, i ów Przywilej Nasz w rzeczywistym wykonaniu

 wiecznymi czasy utrzy­mywali dla łaski Naszej i pod wina tysiąca złotych węgier­skich w razie przekroczenia, której to winie w połowie na rzecz skarbu Naszego a w połowie na potrzeby tegoż mia­steczka wywódz się mający, każdy przestępca, ile krotnie naruszenia się dopuści, ulegnie. Prawa Nasze królewskie, Rzeczypospolitej i świętego kościoła rzymsko-katolickiego wcale zachowując. Dla lepszej wiary, czego niniejszy akt przy

 podpisie ręki Naszej pieczęcią koronna stwierdzić rozkazaliśmy. Dano w Warszawie dnia 9-go miesiąca stycznia roku Pańskiego 1723-go, królowania zaś Naszego 26-go roku.

Eidem Magistratui Oppidi Biała in omnibus tam Civilibus quam Crimi | nalibus Causis, ut pote Homieidij, Adulterij, furti, Vulnerum, Mutilatlonis Mem| brorum, Jncendij, Veneficij et quorumvis Maleficiorum et Excessuum facultatem | Concedimus judicandi, in Noxios animadvertendi, Excessus pro qualitate delieti et   Criminum puniendi, Cacteraque, bonum Concernentia Ordinem exeguendi. Qui qui|dem Oppidani Octo Singulis Annis Electos é medio sui, M(agni)f(i)co moderno Capitaneo | Lipniccnsi pro Festo Sancti Casimiri praesentare tenebuntur. Ex quibus unum Pro | consulem. Quinque Cunsules, dictus M(agnificus) Capitaneus Lipnicensis nominabit. Advocatum |  autem designandum pro eodem Festo, penes eundem Magnificum Capitaneum faculta | tem relinquimus; Cui li­berum quoque erit circa distributionem Arearum, Priyilc-sia. vig'illatim impertiri, publicum perpetuumque Jnsigne, quo Magistratus Oppidi il | lius, in signandis Literis Actionibusque omnibus utetur . erit, ut infra depictum | ceriii-tnr. Collegia: Mercatorum . Contubernia Artiiicum, Con-fraternltatesq(ue) quasvis |  Magistratui liberum instituere, instituta veró in omnibus pracrogativis. Libertatibus, | Collegys, Societatibus, Contubernys, quarumcunque R(e)gni Civitatum aequalia fore vo | lumus. Propter faciliorem au­tem Victus parandi Commoditatem, Nundinas Octo |  Vicibus quolibet Anno, in eodem Oppido; Septimanalia qunque sen vulgo Targi, qua | libet etiam Hebdomada, Singulis Diebus Sabbathi agen(da) et celebran(da), Sine tamen | praejudicio aliorum Oppidorum Circumcirca existentium, perpetuo et in aevum insti| tuimus et Concedimus. Pro quibus Nundinis et Septimanalibus Foris, omnibus Homi | nibus, cujuscunque Status et Conditionis ad hocce Oppidum liberé venire, in ysq(ue) |  emere, vendere, res pro rebus, Merces pro Mercibus permutare, et alia quaevis Negotia | licita et honesta exercere in omni libertate et Securitate; nisi tales sint, quos jura pu |  blica et Leges fovere non permittant. et quibus proborum hominum Consortia et Commer | cia sunt deneganda, permittimus et Concedimus. Quó autem celerius faciliusvé |  Artifices caeterique homines ad idem Oppidum Biała Convocari possint, plenam | | et omnimodam in eodem Oppido omnibus, quicunque Voluerit, damus potestatem | domos, hortos, pomaria, balnea, Macella, Stabula aliaq(ue) Aedificia, tam publica q(ua)m | privata, Consveta et Necessaria extruendi, jurę haereditt(ario) tenendi, habendi et possi |  dendi, Vendendi, Commutandi ac pro bono placito alienandi. Propinationem veró Cre |  mati, Cerevisiae ac omnis liquoris cujuscunque generis pro Commodo et majori | Emolumento tantumM(agni)f(i)co Capitaneo Lipnicensi concedimus et reservamus, Ex Domi | bus veró, quae isthinc aedificabuntur, Jncolae Singulis Annis Moderno M(agni)f(i)co Pala |  tino Culmensi et Capitaneo Lipnicensi pro tempore existenti, Census juxta pactionem | cum ipsis factam solvere tenebuntur. 0mnes veró venientes pro tali Jncolatu | et Commorantes, ah omnibus Reipublicae quocunq(ue) Nomine Vocitatis et Vocan | dis Contributionibus in Anteactis Comitys et modernis vel in posterum laudan | dis, tum in quibuscunque Nundinis et Foralibus exigi solitis, atque a. Milita | ribus Stativis et Stationibus et quibuscun(ue) alys , in quantum Lex publica Bo | na Terrestria obligabit, liberamus et immunes facimus ad decursum duorum |  Annurum á publicatione praesentis Privilegy Nostri computan(do). Jta ta |  men ut post expiratum hocce Spatium et extenuationem ejusdem Liber |  tatis, praefati Jncolae Oppidi Suprascripti omnes publicas Contributiones |  et alia, ad quae Caeteroru(m) Oppidoru(in) Terrestriu(m) Cives  et Oppidani de Legum pracscrip | to obligantur, ferre tenebuntur et sunt adstricti. Quod omnibus et singu | lis quorum interest, praesertim ve­ró Mag-istratilius Nostris Terrestri | bus, Castrenslbus ałys-q(ue) quibusvis, tum et universis Regnicolis cujus | cunque Dignitatis, praeminentiae et Conditionis fuerint, Notum esse Volu | mus et mandamus, ut post publicationem hujus Privilegy Nostri (:quod | omnes Magistratus in Acta sua suscipere, ad Vocem Ministerialis pu | blicari facere tene­buntur:) Suprafatam Mutationem praedictae Villae , Nullo | modo impediant, imó Jncolas ejusdem Oppidi Oppidanos et Jncolas circa | omnes libertates et praerogativas, adinstar aliorum Oppidorum Regni No|stri, inviolabiliter conservent et hoc Privilegium Nostrum, in reali executione per |  petuis temporibus teneant st conservenft, pro Gratia Nostra et sub paena Mil | le Hungaricalium in Casum Contraventionis, toties quoties Contraventum fuc| rit per quemcunque delinquentem, succummenda, pro Fisco Nostro et Necessi |  tate ejusdem Oppidi per Medium exigenda. Juribus Nostris Regalibus, | Reipublicae Ecclesiaeq(ue) Sacrae Catholicae Romanae Salvis per omnia manenti | bus.

Jn quorum fidem praesentes Manu Nostra subscriptas Sigillo Regni Com | muniri jussimus. Datum Varsaviae Die IX. Mensis January Anno Domi |  ni MDCCXXJJJ. Regni veró Nostri XXVJ. Anno. Augustus Rex. Locus Sigilli Majo | ris Cancellariae Regni appensi. Privilegium Muiationis et Novae Erectionis Oppidi Co | gnomento Biała de Villa itidem dicta Biała ad Capitaneatum Lipnicensem pertinen | te, in Palatinatu Cracovien(si) et Ducatu Osvecimen(si) et Zatoriensi, consistente, M(agni)f(i)co | Rybiński Palatino Culmensi G(e)n(er)ali Artilleriae Regni, Kovaleviensi, Vislicensi, Li | pinensi, Lipnicensi etc. Capitaneo datur. Michael Mauritius Suski Venator Terrae | |  Łomzen(sis) S(acr)ae R(egi)ae M(ajesta)tis Secretarius. Sigillum Oppidi S(acr)ae R(egi)ae M(ajesta)tis Biała, quo Magistra | tus illius, in signandis Actionibus ulitur, depictum.” Nos itaque Stanislaus Augustus Rex Cupientes meliorem Statum et Conditionem Oppidorum et Civi|-tatum Nostrarum in utilitaten uberiorem Regni Nostri efficere, in singulari veró habita etiam ratione situs et positionis localis ejusdem Oppidi circa ipsa confinia Regni No | stri, existentis, tum quoque Status et Conditionis dictorum Oppidanorum, in sola tan | tummodo Negotiatione et exercitio Manufacturae, abs-qae ulla agricultura Consisten|  tium; praeinsertas Privilegy Literas Erectionales approbandas, Jusq(ue) Teuthonicum ad | omnes libertates et immunitates, Caetoris Oppidis et Civitatibus Regni Nostri, aequales. | extendendum tribuendumque du-ximus: Uti quidem praesenti Privilegio Nostro eandem |  Erectionem, In quibus tamen Juri Communi et Teuthonico, eidem Oppido. attributo, non |  repugnat, approbamus et ratificamus, ac praeterea ex speciali gratia et Cleinentia No | stra, idem Jus Teuthonicum dicti Oppidi Nostri Locale ad omnes facultates et  | immunilitates , quarum in usu aegré, aut forté penitus, et inquantum, quomodolibet | impediti, praenominati Oppidani non fuerant, Authoritate Nostra Regia exten | dimus et tribuimus, ad usumque ipsarum plenarium talem, quali caetera Oppi | da et Civitates Regni Nostri gaudent et fruuntur, Eosdem Oppidanos Nostros | Białenses restituimus et reintegramus : Utqué Magistratui Civili Ejusdem |  Oppidi liberum sit, ad Mentem et Obloquentium praelibati Privilegy Erectiona | lis supra expressi, et praesentis Nostri, Omnium Opificum, Mercatornm Braxatorumq(ue) | ac aliarum Societatum honestarum Confraternitates et Collegia sine ullo per quem |  piam impedimento, instituere et errigere, volumus, declaramus et concedimus, ac prae | sentes Literas Privilegy Nostri robur debitae firmitatis obtinere debere statuimus. |  Jn quorum fidem praesentibus Manu Nostra subscriptis Sigillum Regni appen | di jussimus. Datum Varsaviae Die XJV Mensis Maii Anno Domini MDCCLXVJ. |  Regni veró Nostri II Anno.

Po lewej stronie własnoręczny podpis króla Stanisława Augusta

Confimatio Privilegy Erectionis |  Oppidi Biała in Palatinatu Craco| vien(si) et DucatiBus Osviecimen(si) et Zatorien(si) siti, Nec non Juris Theutoni | ci eidem Oppido attributi Liberta | tumq(ue) illius Concessionis.

Clemens Koztowski Sigilli Majoris Regni Secretarius mpp.

Jnductum in Acta Metrices Regni

Oryginał, z którego powyższa osnowę łacińską dosłownie i wiernie przepisaliśmy,

 umieszczony na sztuce pargaminu w dwie na każdej stronie czerwona i żółtą farbą obrygowane ćwiartki wielkiego formatu złożonej.

Stanisław August z Bożej łaski Król Polski,

Wielki Książę na Litwie, Rusi, Prusiech, Mazowszu, Zmójdzi, Kijowie, Wołyniu, Podolu,

Podlasiu, Łotwie, Smoleńsku, Siewierzu i Czernichowie

Oznajmujemy niniejszem pismem Naszem leszem w ogólności i każdemu w szczególe, komu na tem za­leży : iż przedłożono Nam tu niżej przytoczony list przy­wilejowy na pergaminie pisany, ręka Najjaśniejszego świę­tej pamięci Augusta II -go króla polskiego a poprzednika Naszego stwierdzony, tudzież królewska pieczęcią kancellaryi wyższej opatrzony, przytem bez uszkodzenia, w zupeł­ności, nienaruszony i w niczem nie podejrzany, zawierają­cy w sobie wsi Naszej Białej. w województwie kra­kowskim a księstwach oświęcimskim i zatorskim, w starostwie zaś lipnickiem leżącej na miasteczko te­goż samego nazwisko Biała wyniesienie, a teutońskiego prawa magdeburskiego, którego reszta miast i miasteczek w królestwie Naszem używa, ze wszystkiemi swobodami mieszczańskiemi z tegoż prawa wynikającemi, tudzież z władza ustanawiania przez urząd miejski cechów rzemieślniczych, towarzystw kupieckich i innych stowarzyszeń tak i z taka jak w innych królestwa Naszego miastach przewaga, nada­nie i udzielenie, z ta prośba zarazem: abyśmy pomieniony list na założenie rzeczonego miasteczka Biała potwier­dzić , prawo teutońskie temuż miasteczku nadane na wszy­stkie onegoż wolności i swobody powaga Nasza królewska rozszerzyć, tudzież do całkowitego a dotąd utrudzanego onych używania przyrzeczonych mieszczan bielskich przy­wrócić i ze szczególniej łaski Naszej doprowadzić, a oraz byt i stan ich polepszyć raczyli; który to list brzmi jak na­stępuje :

„August Wtóry z Bożej łaski Król Polski, Wielki książę na Litwie, Rusi, Prusie cli. Mazow­szu, Żmójdzi, Kijowie, Wołyniu, Podolu, Podlasiu, Łotwie, Smoleńsku, Siewierzu i Czernichowie a dziedziczny książę saski i Elektor -

Oznajmujemy niniejszym listem Naszym wszem w ogóle i każdemu w szczególności, do kogo to należy:, iż bacząc na zasługi Wielmożnego Jakuba Zygmunta na Rybnie Rybińskiego Wojewody Chełmieńskiego, Generała artyleryi koronnej. a Kowalewskiego, wiślickiego, lipińskiego lipnickiego itd. starosty względem Nas i Rzeczypospo­litej położone, a przytem na korzyści pospólne wzgląd mając, aby opustałe podczas wojny z powodu różnych klęsk osady w królestwie Naszem na nowo zakładając i dźwi­gając przeto skarb Rzeczypospolitej zasilić i dochody po­mnożyć, przychyliwszy się do prośby jego, słuszna być sadziliśmy, aby mu wieś Biała zwaną, która do staro­stwa lipnickiego należąc w województwie krakowskim a księstwach oświęcimskim i zatorskim leży i obecnie w posiadaniu tegoż Wielmożnego Rybińskiego Wojewody chełmieńskiego zostaje, na miasteczko nazwiskiem Biała przeistoczyć, założyć i zbudować pozwolić, prawo też teutońskie także magdeburskim zwane tudzież wszy­stkie inne przewagi, wolności i swobody temuż miastecz­ku Białej miłościwie nadać, jakoż mu litemu przy­zwolenie i moc dajemy niniejszym listem Naszym; a gdy najobszerniejsze nawet na kuli ziemskiej państwa spra­wiedliwością tylko utrwalają, się, i sprawiedliwością-li małe miasteczka w ludne wzrastają miasta, nadajemy i udzielamy przeto przyrzeczonemu miasteczku Białej miej­skie prawo chełmieńskie czyli magdeburskie, uwalniając każdego z mieszczan od sądownictwa wszystkich sądów ko­ronnych, tak iż każdy mieszczanin czy to w sprawie o krzy­wdy osobowe czy w sporach o posiadłość tylko przed urzę­dem miasteczka swego i wójtem odpowiadać będzie winien, z zastrzeżeniem w rzeczach miasta się tyczących do teraź­niejszego Wielmożnego Starosty

lipnickiego jako pośredni­czącego sędzi, pod którego zwierzchnictwem miasteczko to pozostanie, apellacyi czyli odwoływania się a urzędowi miasteczka Białej w sprawach tak poto­cznych jaku i zbrodniczych jako : o zabójstwo, cudzołóstwo, kradzież, rany, kalectwo, podpał, otrucie i jakiekolwiek zbrodnie i przestępstwa dajemy moc sadzenia, karygodności rozpoznawania przestępstw według wielkości występku i zbrodni karania i wykonywania wszystkiego, co do dobre­go należy porządku. Którzy-to mieszczanie roku każdego po ośmiu z pomiędzy siebie -wybranych na św. Kazimirz przedstawić będą winni, z których jednego burmistrzem a pięciu radźcami rzeczony Wielmożny Starosta lipnicki zamianuje, władzę zaś do wyznaczania i ustanawiania na tym samym dniu wójta, przy tym że Wielmożnym Staroście zostawiamy, któremu tez wolno będzie przy rozdzielaniu ziemi pod budynki przywileje pod pieczęcią rozdawać — herb pospólny i ustawiczny, którego Urząd tegoż miaste­czka przy. pieczętowaniu pism przesyłkowych i wszystkich aktów urzędowych używać ma, będzie taki jaki niżej w malowidle wyobrażony widzieć się daje — Urzędowi miejskiemu zaś wolno będzie stowarzyszenia kupieckie, ce­chy rzemieślnicze i bractwa wszelkie ustanawiać, któreto ustanowy we wszystkich odszczególnieniach i swobodach z stowarzyszeniami, towarzystwami i cechami których kolwiek miast koronnych porównane mieć chcemy  Dla snadniejszej łatwości, w nabywaniu żywiołów, jarmarki ośm razy do roku w tem że miasteczku, targi zaś co tydzień w sobotę bez ujmy jednak innych miast okolicznych zaprowadzić i odbywać się mające po wiek wieki ustanawiamy i nadajemy , na które wszystkim ludziom bez różnicy, stanu i powołania w temże miasteczku dowolnie zchodzić się, pod­czas nich kupować, przedawać, rzeczy za rzeczy, towar za towar zamieniać, tudzież inne wszelkie dozwolone i uczciwe czynności handlowe, przedsiębrać z zupełna wol­nością i bezpieczeństwem, pozwalamy i moc dajemy chybaby do liczby tych należeli, których prawa pospólne i ustawy ochraniać nie dozwalają i którym obcowania i sto­sunków handlowych z cnotliwymi ludźmi zabraniać wypa­da. Aby zaś rzemieślnicy i inni ludzie, co rychlej i ile. być może najłatwiej do tegoż miasteczka Białej ścią­gnąć się mogli, dajemy zupełna i wszelka moc wszystkim w tym-to miasteczku osiąść chcącym, domostwa, ogrody, łaźnie, jatki, zajazdy i inne zwykle i potrzebne budynki na, własność pospólną lub prywatna zakładać i budować, pra­wem dziedzictwa dzierżyć, mieć i posiadać, przedać, zamienić lub według upodobania na kogo innego przelać. Wy­szynk jednak gorzałki i piwa jako też wszystkich napitków jakiegokolwiek rodzaju wyłącznie Wielmożnemu Staroście lipnickiemu na dochód i korzyść większa nadajemy i za­strzegamy. Z domostw zaś , które odtąd tamże wybudują się, mieszkańcy teraźniejszemu Wojewodzie c hełmieńskiemu i na przyszłość będącemu staroście lipnickiemu czynsz roczny według ugody z nimi zawartej opłacać bę­dą winni. Wszystkich osiedlców i przebywających zaś od wszystkich jakakolwiek nazwa oznaczonych lub oznaczyć się mających, na odbytych sejmach już uchwalonych, lub na teraźniejszych i przyszłych dopiero uchwalić się mogą­cych danin skarbowych, tudzież innych podczas jarmarków i targów zwykle wybieranych opłat, niemniej od leż i kwaterunków wojskowych i wszelkich innych powinności, o ile ustawy Rzeczypospolitej posiadłości ziemskie niemi obłożą, do dwu lat, od obwieszczenia niniejszego przywileju Na­szego licząc, zwalniamy i wyjmujemy w ten jednak spo­sób , iż- po upłynieniu czasu tego i po skończeniu, tejże lgoty , przerzeczeni mieszkańcy wyż wyrażonego miasteczka wszystkie publiczne daniny i inne powinności, do których wyrok prawa mieszczan reszty miast i miasteczek ziemskich zobowiąże, ponosić i płacić będą winni. Co wszem w ogóle i w szczególności, kogo to się tyczy, osobliwie zaś ziemskim, grodzkim i innym urzędom Naszym, jako też wszystkim w ogólności i poszczegółowo mieszkańcom ko­ronnym, jakiegokolwiek dostojeństwa, zaszczytu i stanu, do wiadomości podawamy i rozkazujemy , aby po ogłosze­niu tego przywileju Naszego (który wszystkie urzędy w akta wpisać, i przez woźnych do powszechnej wiadomości podać winni) przerzeczonej zamianie wyż wyrażonej wsi żadna miara przeszkód nie czynili, owszem osiadłych w tym że miasteczku mieszczan i mieszkańców przy wszystkich wolnościach i przywilejach równie jak inne królestwa Nasze­go miasteczka nienaruszenie zachowali, i ów Przywilej Nasz w rzeczywistym wykonaniu wiecznymi czasy utrzy­mywali dla łaski Naszej i pod wina tysiąca złotych węgier­skich w razie przekroczenia, której to winie w połowie na rzecz skarbu Naszego a w połowie na potrzeby tegoż mia­steczka wywódz się mający, każdy przestępca, ile krotnie naruszenia się dopuści, ulegnie. Prawa Nasze królewskie, Rzeczypospolitej i świętego kościoła rzymsko-katolickiego wcale zachowując. Dla lepszej wiary czego niniejszy akt przy podpisie ręki Naszej pieczęcią koronna stwierdzić rozkazaliśmy. Dano w Warszawie dnia 9-go miesiąca stycznia roku Pańskiego 1723-go, królowania zaś Naszego 26-go roku. August Król.

Miejsce zawieszonej pieczęci koronnej kancellaryi większej. Przywilej na przeistoczenie i założenie miasteczka Biała rzeczonego ze wsi tegoż nazwiska do starostwa lipnickiego należącej a w województwie krakowskim, w księstwach zaś oświęcimskim i zatorskim położonej , Wielmożnemu Rybińskiemu Wojewodzie chełmieńskiemu, generałowi artylleryi koronnej , Kowalewskiemu, wiślickiemu , lipińskiemu, lipnickiemu itd. staroście dany. Michał Maurycy Suski łowczy ziemi łomżyńskiej Jego Królewskiej Mości Sekretarz. Miastecz­ka Jego Królewskiej Mości Biały pieczęć, której urząd miejski do pieczętowania aktów swoich używa, odmalowana.

 My przeto Stanisław August Król pragnąc ku większemu pożytku królestwa Naszego polepszyć stan i byt miast Naszych, a przytem szczególniejszy wzgląd mając na położenie i miejscowość tego koło samej granicy królestwa Naszego leżącego miasteczka a niemniej też na stan i byt przerzeczonych z  handlu jedynie i rękodzieł bez rolnictwa wcale utrzymujących się mieszczan; postanowiliśmy wyż-przytoczony przywilej erekcyonalny potwierdzić, tudzież prawo niemieckie na .wszystkie swobody i wolności z swo­bodami i wolnościami reszty miasteczek i miast porówna­ne rozciągnąć i nadać, jakoż erekcyą one niniejszym przy­wilejem Naszym o ile z prawem pospolitem i niemieckiem temuż miasteczku nadanem zgadza się, uznajemy i po­twierdzamy , a nadto ze szczególniejszej łaski Naszej i do­brotliwości toż niemieckie prawo miejscowe przerzeczonego miasteczka Naszego, na wszystkie swobody i wolności, w któ­rych używanie bądź z własnej winy, bądź przypadkiem wca­le weszli i o ile dla jakichkolwiek przeszkód przerzeczeni mieszczanie nie weszli, powaga Nasza królewską rozciąga­my i nadajemy, oraz do zupełnego onych używania, jakiem inne miasteczka i miasta się cieszą, tychże mieszczan Bielskich na nowo przywracamy, tudzież aby urzędowi miej­skiemu tegoż miasteczka wolno było według myśli i brzmie­nia wyż przytoczonego erekcyonalnego dawniej i przez Nas wobec nadanego przywileju, bractwa i stowarzyszenia wsze­lakich rzemiosł, kupców, piwowarów i innych towarzystw uczciwych bez czyjejkolwiek przeszkody zaprowadzać i usta­nawiać, chcemy, oświadczamy i przyzwalamy, a oraz stano­wimy, iż niniejszy akt przywileju Naszego moc obowiązującą mieć ma; dla wiarygodności, czego niniejszy akt ręką Naszą podpisawszy przywieszeniem pieczęci koronnej stwierdzić rozkazaliśmy. Dano w Warszawie dnia 14-go miesiąca maja roku Pańskiego 1766-go, królowania zaś Naszego wtór ego roku.

Potwierdzenie przywileju na założenie miasteczka Biała w województwie Krakowskiem a księstwach oświęcimskim i zatorskim leżącego,

tudzież prawa magdeburskiego temu miasteczku nadanego swobód tego nadania. co znaczy:

Klemens Kozłowski większy pieczęci koronnej sekretarz własną ręką.

Wciągnięto w akta metryk koronnych. [MK-KK-28 str.449-457].

Tekst aktu potwierdzenia przez Króla Stanisława Augusta Poniatowskiego- łaciński.

wpisany do Metryki Koronnej: Tom- 28 strony od 449-457

A tak wygląda wyblakła już przez niewłaściwą opiekę konserwatorską  nieczytelna fotokopia aktu lokacji z Muzeum Zamek Sułkowskich w Bielsku-Białej.

Rajcy miejscy zaprowadzili sobie odpisy w księgach gminnych.

Rajcy powołali przy tej okazji potwierdzenia aktu lokacji przez Stanisława Augusta Poniatowskiego

nowe cechy, kupców i karczmarzy w Białej.

Cech Kupców.

Zobaczmy jak wyglądał Jakub Rybiński

Ciekawostka jest Herb ,,Wydra" Jakuba Rybińskiego a raczej klejnot herbu.

To nic innego niż dwie czerwone  pięciolistne róże które ma Biała w herbie. Tu chyba jest geneza tego herbu.

 o których zapomnieli opisujący Herb Białej.

Tak jak na pieczęci wielkiej miasta z 1789 roku.